Mặc dù hợp đồng điện tử được đánh giá là mang đến nhiều lợi ích, tiện lợi, tiết kiệm thời gian, chi phí, bảo mật,... trong thời đại 4.0. Tuy nhiên vấn đề pháp lý luôn khiến nhiều người quan ngại chọn ký kết hợp đồng truyền thống thay vì giao kết hợp đồng điện tử. Vậy hợp đồng điện tử được công nhận tính pháp lý như thế nào? Quy định về hợp đồng điện tử được bổ sung những điểm mới nào trong năm 2023? Cùng chúng tôi khám phá ngay nhé!

Hợp đồng điện tử là hợp đồng được thiết lập dưới dạng thông điệp dữ liệu

1. Khái niệm hợp đồng điện tử

Khoản 16, Điều 3, Luật Giao dịch điện tử số 20/2023/QH15 được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XV, kỳ họp thứ 5 thông qua ngày 22 tháng 6 năm 2023 đã bổ sung, nêu rõ khái niệm về hợp đồng điện tử. Theo đó:

“Hợp đồng điện tử là hợp đồng được thiết lập dưới dạng thông điệp dữ liệu”.

Hợp đồng điện tử càng được củng cố pháp lý khi Luật Giao dịch điện tử có hiệu lực

2. Quy định chung về hợp đồng điện tử

Chương IV, Điều 34 Luật Giao dịch điện tử 2023 đưa ra 2 quy định chung về hợp đồng điện tử như sau:

• Hợp đồng điện tử được giao kết hoặc thực hiện từ sự tương tác giữa một hệ thống thông tin tự động với người hoặc giữa các hệ thống thông tin tự động với nhau không bị phủ nhận giá trị pháp lý chỉ vì không có sự kiểm tra hay can thiệp của con người vào từng hành động cụ thể do các hệ thống thông tin tự động thực hiện hay vào hợp đồng.
• Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ ban hành theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành quy định về giao kết và thực hiện hợp đồng điện tử trong lĩnh vực thuộc phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn được phân công, phù hợp với điều kiện thực tiễn.

Giao kết hợp đồng điện tử thực hiện thông qua thông điệp dữ liệu

3. Quy định về giao kết hợp đồng điện tử

Giao kết hợp đồng điện tử là việc sử dụng thông điệp dữ liệu để tiến hành một phần hoặc toàn bộ giao dịch trong quá trình giao kết hợp đồng điện tử. (Theo Chương IV, Điều 35 Luật Giao dịch điện tử 2023).

Trừ trường hợp các bên trong hợp đồng có thoả thuận khác, nếu không đề nghị giao kết và chấp nhận giao kết hợp đồng điện tử đều sẽ được thực hiện thông qua thông điệp dữ liệu.

Chương IV, Điều 36, Luật Giao dịch điện tử 2023 quy định về Nguyên tắc và việc thực hiện hợp đồng điện tử

• Các bên có quyền thỏa thuận sử dụng thông điệp dữ liệu, phương tiện điện tử một phần hoặc toàn bộ trong giao kết và thực hiện hợp đồng điện tử.
• Khi giao kết và thực hiện hợp đồng điện tử, các bên có quyền thỏa thuận về yêu cầu kỹ thuật, điều kiện bảo đảm tính toàn vẹn, bảo mật có liên quan đến hợp đồng điện tử đó.
• Việc giao kết và thực hiện hợp đồng điện tử phải tuân thủ quy định của Luật này, quy định của pháp luật về hợp đồng và quy định khác của pháp luật có liên quan.

Việc nhận gửi thời điểm địa điểm nhận gửi thông điệp dữ liệu trong giao kết và thực hiện hợp đồng điện tử được quy định rõ ràng tại Luật Giao dịch điện tử

4. Quy định về nhận, gửi, thời điểm, địa điểm nhận, gửi thông điệp dữ liệu trong giao kết và thực hiện hợp đồng điện tử

Theo Điều 37 Luật Giao dịch điện tử 2023 thì Việc nhận, gửi, thời điểm, địa điểm nhận, gửi thông điệp dữ liệu trong giao kết và thực hiện hợp đồng điện tử được thực hiện theo quy định tại các điều 15, 16, 17 và 18 của Luật này. Cụ thể:

Trường hợp các bên tham gia giao dịch không có thỏa thuận khác thì thời điểm, địa điểm gửi thông điệp dữ liệu được quy định tại Điều 15 Luật Giao dịch điện tử như sau:

• Thời điểm gửi một thông điệp dữ liệu là thời điểm thông điệp dữ liệu đó rời khỏi hệ thống thông tin dưới sự kiểm soát của người khởi tạo hoặc người đại diện của người khởi tạo. Trường hợp hệ thống thông tin nằm ngoài sự kiểm soát của người khởi tạo hoặc người đại diện của người khởi tạo, thời điểm gửi một thông điệp dữ liệu là thời điểm thông điệp dữ liệu này nhập vào hệ thống thông tin
•  Ở bất kỳ địa điểm nào thông điệp dữ liệu được gửi thì địa điểm gửi thông điệp dữ liệu vẫn được coi là trụ sở của người khởi tạo nếu người khởi tạo là cơ quan, tổ chức hoặc nơi cư trú của người khởi tạo nếu người khởi tạo là cá nhân. Trường hợp người khởi tạo có nhiều trụ sở thì địa điểm gửi thông điệp dữ liệu là trụ sở chính hoặc trụ sở có mối liên hệ mật thiết nhất với giao dịch.

Về việc nhận Thông điệp dữ liệu, Luật Giao dịch điện tử quy định tại Điều 16 như sau:

• Người nhận thông điệp dữ liệu là cơ quan, tổ chức, cá nhân hoặc người đại diện của cơ quan, tổ chức, cá nhân đó được chỉ định nhận thông điệp dữ liệu từ người khởi tạo thông điệp dữ liệu nhưng không bao gồm người trung gian chuyển thông điệp dữ liệu.
• Ngược lại, trường hợp các bên tham gia giao dịch không có thỏa thuận khác thì việc nhận thông điệp dữ liệu được quy định tại các khoản a, b, c, d, đ tại Điều 16 của Luật này.

Trường hợp các bên tham gia giao dịch không có thỏa thuận khác thì thời điểm, địa điểm nhận thông điệp dữ liệu được quy định tại Điều 17 Luật Giao dịch điện tử 2023 như sau:

• Trường hợp người nhận đã chỉ định một hệ thống thông tin để nhận thông điệp dữ liệu thì thời điểm nhận là thời điểm thông điệp dữ liệu nhập vào hệ thống thông tin được chỉ định và có thể truy cập được;
• Nếu người nhận không chỉ định một hệ thống thông tin để nhận thông điệp dữ liệu thì thời điểm nhận thông điệp dữ liệu là thời điểm thông điệp dữ liệu đó nhập vào bất kỳ hệ thống thông tin nào của người nhận và có thể truy cập được; tổ chức hoặc nơi cư trú của người nhận nếu người nhận là cá nhân.
• Trường hợp người nhận có nhiều trụ sở thì địa điểm nhận thông điệp dữ liệu là trụ sở chính hoặc trụ sở có mối liên hệ mật thiết nhất với giao dịch.
• Ở bất kỳ địa điểm nào thông điệp dữ liệu được nhận thì địa điểm nhận thông điệp dữ liệu vẫn được coi là trụ sở của người nhận nếu người nhận là cơ quan.

Trường hợp người khởi tạo hoặc người nhận chỉ định một hoặc nhiều hệ thống thông tin tự động gửi hoặc nhận thông điệp dữ liệu thì việc gửi, nhận thông điệp dữ liệu sẽ được thực hiện theo quy định tại các điều 14, 15, 16 và 17 của Luật này.

Thông báo dưới dạng thông điệp dữ liệu trong giao kết hợp đồng điện tử có giá trị pháp lý như thông báo bằng văn bản giấy

5. Giá trị pháp lý của thông báo trong giao kết và thực hiện hợp đồng điện tử

Trong giao kết và thực hiện hợp đồng điện tử, thông báo dưới dạng thông điệp dữ liệu có giá trị pháp lý như thông báo bằng văn bản giấy (Theo Điều 38 Luật Giao dịch điện tử 2023.

Dù được thực hiện, ký kết ở dạng dữ liệu điện tử nhưng tính pháp lý của hợp đồng điện tử vẫn pháp luật thừa nhận như hợp đồng truyền thống. Vì vậy tìm hiểu kỹ quy định của pháp luật về hợp đồng điện tử sẽ giúp doanh nghiệp nhanh chóng bắt kịp xu hướng hội nhập trong thời đại số.